Bawełna jest włóknem, które otacza nasiona rośliny zwanej również bawełną. Jej zastosowanie jest bardzo szerokie. Bawełna to materiał wykorzystywany między innymi w przemyślne tekstylnym, a także do wytwarzania opatrunków. Bawełnę znaleźć można także w składzie wełny czy lnu.
Trzeba jednak podkreślić, że bawełnę jako roślinę nie tylko wykorzystuje się do produkcji materiału. Jej włókna mają zastosowanie do wytwarzania przędzy, dzianin czy celulozy. Na świecie w produkcji tego wydajnego materiału, jakim bawełna niewątpliwie jest, prym wiodą takie kraje, jak Chiny, Indie, Turcja oraz Stany Zjednoczone. Dosyć duża produkcja materiału ma miejsce także w Pakistanie, Uzbekistanie, Egipcie, Meksyku czy Brazylii.
Rodzaje bawełny
Generalnie wskazuje się na pięć typów materiału: kreton, satynę, woal, gabardynę oraz płótno a’la len. Pierwsza ze wskazanych tkanin wykorzystywana jest między innymi do produkcji koszulek, bluzek, pościeli czy sukienek. Druga jest dostępna na rynku w dwóch wersjach, a każda z nich wykorzystywana jest głównie do produkcji pościeli. Trzecia z odmian bawełny znajduje zastosowanie w produkcji ubrań oraz firanek, a czwarta nadaje się do wytwarzania spódnic, płaszczy czy marynarek. Wreszcie, ostatnia ze wskazanych postaci bawełny w strukturze jest bardzo podobna do lnu, stąd jej nazwa.
O historii bawełny słów kilka
Doskonałe właściwości bawełny doceniane są od tysiącleci. Na obszarach, w których panował klimat tropikalny bawełna była materiałem wykorzystywanym do produkowania lekkich tkanin. Prawdopodobnie bawełnę znali już Egipcjanie, atuty materiału mogły być więc doceniane nawet 12 tysięcy lat przed naszą erą. Zgodnie z odkryciami archeologów, materiał wykorzystywany był w Meksyku około 7000 lat przez naszą erą, a na dodatek na ślady, jakie zostawiła po sobie kilka tysięcy lat temu bawełna, natknięto się też w Indiach, Chinach i Ameryce Środkowej. Co ciekawe, mimo że Europejczycy mieli styczność z bawełną od wieków średnich, dopiero w XIX wieku zaczęli wykorzystywać ją do wytwarzania ubrań. Wcześniej tekstylia produkowano z wełny albo lnu.
Co warto wiedzieć o bawełnie?
W dzisiejszych czasach do zbierania bawełny wykorzystuje się specjalne maszyny. Urządzenia mogą działać w dwojaki sposób: albo pozbywają się tylko włókna, albo odrywają w całości nasienne torebki. Oto etapy, jakie musi przejść bawełna w procesie przetwarzania: odziarnianie, zgrzeblenie, przędzenie, tkanie. Następnie, uwzględniając przyszłe przeznaczenie materiału, bawełnę poddaje się opalaniu lub strzyżeniu, dekatyzacji, odtłuszczaniu, wybielaniu, merceryzacji i farbowaniu.
Co czego wykorzystuje się bawełnę?
Bawełnę stosuje się do produkowania materiałów różnego typu. Wśród nich znajduje się atłas, batyst, aksamit, kreton, sztruks, dżins, tarlatan. Niewiele osób wie, że roślina bawełny ma jednak znacznie szersze zastosowanie dzięki temu, że jest bardzo wydajna. Z długich włókien bawełny produkuje się przędzę, dzianiny i tkaniny bawełniane, a z krótkich wytwarzana jest celuloza, wata oraz papier. Nasiona rośliny są bogate w tłusty olej. Możliwe jest więc pozyskanie oleju jadalnego, a także oleju, który sprawdza się w procesie wytwarzania mydeł. Z łusek nasion bawełny produkuje się też paszę dla zwierząt, a także paliwo oraz nawozy. Warto wspomnieć, że z bawełna wykorzystywana jest do produkcji filtrów do kawy, sieci rybackich, a także wyrobów kosmetycznych.
Wady i zalety bawełny
Ze względu na liczne właściwości, zastosowanie bawełny jest bardzo powszechne. Zdecydowanie można jej przypisać znacznie więcej zalet niż wad. Materiał jest bardzo higroskopijny, odporny na rozciąganie, jest przyjazny dla osób uczulonych i cierpiących na alergie. W zależności od naszych preferencji i upodobań, możemy zaopatrzyć się w produkty z bawełny grubszej lub cieńszej. Pierwsza ze wskazanych wersji materiału zapewni wysoki stopień ciepła, druga wręcz przeciwnie. Co ważne, materiał nie ulega działaniu wysokiej temperatury – bawełna może być prasowana bez obaw z wykorzystaniem największej mocy. Materiał jest chętnie wykorzystywany w produkcji odzieży także dlatego, że bardzo łatwo poddać go farbowaniu i bez problemu można utrzymać go w czystości. Do wad bawełny zalicza się przede wszystkim jej skłonność do gniecenia się, a także długi czas wysychania. Warto mieć na uwadze, że nadmierne oddziaływanie wilgoci może mieć niekorzystny wpływ na materiał.
